The Forgotten Scholar: Georg Zoëga (1755-1819): At the Dawn of Egyptology and Coptic Studies

K. ASCANI - P. BUZI - D. PICCHI (eds.), The Forgotten Scholar: Georg Zoëga (1755-1819): At the Dawn of Egyptology and Coptic Studies, [Culture and History of the Ancient Near East 74], Leiden 2015.

     Κυκλοφόρησαν από τον εκδοτικό οίκο Brill με τη μορφή συλλογικού τόμου υπό την επιμέλεια των Karen Ascani, Paola Buzi και Daniella Picchi τα πρακτικά συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε από 27 εως 30 Οκτωβρίου 2013 στη Μπολόνια και τη Ρώμη αφιερωμένο στη Δανό διανοούμενο και αρχαιολόγο Georg Zoëga (1755-1809).      

   O Ζoëga υπήρξε προσωπικότητα των γραμματών εξέχουσας σημασίας τόσο στη Ρώμη όσο και στην Ευρώπη γενικότερα κατά το τέλος του 18ου και τις αρχές του 19ου αι. που διακρίθηκε για τη συμβολή του στους τομείς της Νομισματικής, της Αρχαιολογίας, της Αιγυπτολογίας αλλά και των Κοπτικών Σπουδών. 

   Υπό την προστασία και την οικονομική υποστήριξη του καρδιναλίου Stefano Borgia (1731-1804), o Ζoëga εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ιταλία και ασχολήθηκε επισταμένα τόσο με την απόπειρα αποκρυπτογράφησης των Ιερογλυφικών όσο και με την Κοπτική Γλώσσα. Μνημειώδης θεωρείται μέχρι σήμερα ο κατάλογος των Kοπτικών χειρογράφων της συλλόγής του καρδ. Borgia -το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω χειρογράφων βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης- που εκπόνησε ο Zoëga και δημοσιεύτηκε ένα μόλις χρόνο μετά το θάνατο του με τίτλοCatalogus codicum copticorum manu scriptorum qui in Museo Velitris adservantur, Romae 1810.

    Ο τροπος προσεγγισης της Κοπτική γλώσσας και γραμματείας από τον Zoëga θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως καινοτόμος. Ουσιαστικά πρόκειται για τον πρώτο μελετητή που αντιλήφθηκε την ποικιλία του περιεχομένου της Κοπτική γραμματείας και ιδιαίτερα των μεγάλο αριθμό αποκρύφων κείμενων της Καινης Διαθήκης που διασώζονται στα Κοπτικά. Επιπλέον υπήρξε ο εισηγητής της θεωρίας ότι η Σαχιδική και η Φαγιουμική -γνωστή ώς Βασμουρική εκείνη της εποχή- διάλεκτοι ήταν αρχαιότερες της Βοχαϊρικής, θέση η οποία ερχόταν σε αντίθεση με τα μέχρι τότε δεδομένα των Κοπτικών Σπουδών. Ταυτόχρονα τοποθετούσε την Σαχιδική διάλεκτο στην Άνω Αίγυπτο και τη Φαγιουμική κοντά στο Δέλτα του Νείλου ενώ υποστήριξε την θέση ότι η εξάπλωση και επικράτηση της Βοχαϊρικής διαλέκτου επήθλε πολύ αργότερα. Η πρόοδος των Κοπτικων Σπουδών κατά τον 20ο αι. έμελλε να επαληθεύσει και να επιβεβαιώσει τις αρχικές θέσεις του Zoëga. 

    Στον παρόντα τόμο αφιερώνεται μια ειδίκη ενότητα στη συμβολή του Zοëga στις Κοπτικές Σπουδές στην οποία περιλαμβάνονται μελέτες διακεκριμένων μελετητών όπως του Tito Orlandi που σκιαγραφεί με τρόπο εμπεριστατωμένο την πρόοδο των Κοπτικών Σπουδών μέχρι και την εποχή του Zoëga, της Anne Boud'hors που προσεγγίζει και αξιολογεί την ενασχόληση του Ζοëga με τα έργα της εμβληματικότερης φυσιογνομίας της Κοπτικής Γραμματείας, δηλαδή του απά Σενούτε του 5ου αι. καθώς και της Paola Buzi που αναλύει συστηματικά τη δομή και το περιεχόμενο του καταλόγου Κοπτικών χειρογράφων που επιμελήθηκε ο Zoëga. 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 

• Preface p. ix

• Introduction, p. 1

Zoëga and His Time

• Ivan BOSERUP, "Georg Koës and Zoëga’s Manuscripts Preserved in The Royal Library in Copenhagen", pp. 15-24 

• Kristine Bøggild JOHANNSEN, "2 Relics of a Friendship. Objects from Georg Zoëga’s Estate in Thorvaldsens Museum, Copenhagen", pp. 25-35

• Karen ASCANI, "Georg Zoëga in lettere", pp. 36-43

• Daniel GRAEPLER, "Georg Zoëga und Christian Gottlob Heyne", pp. 44-56

• Alessandro BAUSI, "Zoëga e la filologia", pp. 57-66

• Jesper SVENNINGSEN, "Georg Zoëga as Art Critic", pp. 67-76

• Anne Haslund HANSEN "An Antiquarian Depicted. The Visual Reception of Georg Zoëga", pp. 77-86

• Tobias FISCHER-HANSEN, "Georg Zoëga and Friedrich Münter. The Significance of Their Relationship", pp. 87-98

Zoëga and Numismatic Studies

• Daniela WILLIAMS - Bernhard WOYTEK, "Zoëga studente di numismatica. Il soggiorno a Vienna (1782) e i contatti con Joseph Eckhel", pp. 101-110

• Laurent BRICAULT, "Zoëga, pionnier de la numismatique alexandrine", pp. 111-119

Zoëga and the Origins of Egyptology

• Thomas CHRISTIANSEN, "On the Origins of an Egyptologist", pp. 123-131

• Maria Cristina GUIDOTTI, "In visita alla ‘Grande Galleria’: l’antico Egitto a Firenze", pp. 132-139

• Daniela PICCHI, "The Egyptian Antiquities in Bologna and Venice at Zoëga’s Time", pp. 140-150

• Rosanna PIRELLI - Stefania MAINIERI "Georg Zoëga and the Borgia Collection of Egyptian Antiquities: Cataloguing as a Method", pp. 151-159

• Paul John FRANDSEN, "A Concealed Attempt at Deciphering Hieroglyphs", pp. 160-175

• Patricia USICK, "“Covered with the Rust of Egyptian Antiquity”: Thomas Ford Hill and the Decipherment of Hieroglyphs", pp. 174-184

• Emanuele M. CIAMPINI, "De origine et usu obeliscorum: Some Notes on an Eighteenth-century Egyptological Study", pp. 185-191

Zoëga and the Origins of Coptic Studies

• Tito ORLANDI, "Gli studi copti fino a Zoëga", pp. 195-205

• Anne BOUD'HORS, "Chénouté et Zoëga: l’auteur majeur de la littérature copte révélé par le savant danois", pp. 206-215

• Paola BUZI, "The Catalogus codicum copticorum manu scriptorum qui in Museo Velitris adservantur. Genesis of a masterpiece", pp. 216-223

Zoëga and Rome

• Beatrice Palma VENETUCCI, "Il collezionismo di orientalia nella Roma di Pio VI", pp. 227-236

• Beatrice CACCIOTTI, "Georg Zoëga e gli scavi nel territorio laziale", pp. 237-247

• Adelheid MÜLLER, "Friederike Brun, Elisa von der Recke and Georg Zoëga: Members of the ‘Universitas of Rome’", pp. 248-258

• Index p. 259-267